Džihad i mudžahedin, onaj tko prakticira džihad, kroz povijest su imali različita značenja, a isto tako u hanifejskom sunitizmu, koji u naše dijelove Europe donose Osmanlije, kroz povijest je mijenjao značenje.
Piše: ZDENKO SAMARŽIJA (Ljudski.ba)
U kršćanskoj percepciji to je "sveti rat" što, kao i obično, nema doticaja sa stvarnim značenjem, već je u 14. i 15. stoljeću "put kojim se sprema širenje učenja Poslanika" - drugim riječima, kada su islamski misionari dobro izvidili teren i društvenu situaciju, upleli se u lokalne razmjerice moćnika i uvjerili oko 30% oficira, uslijedio je poziv osmanskim trupama u građanskom ratu, kratak udar i kršćanska se obrana rasplinula.
Nije zabilježeno da Osmanlje nisu održale riječ i tako su kroz približno stotinu godina Osmanlije zauzimale dijelove feudalnih državica - onih koje su osnovali križari na sjeveru Afrike i Bliskom istoku tako i u Europi; kontinentalnoj ili mediteranskoj, svejedno.
MERITUM DŽIHADA: dok je kršćanstvo agrarna religija prilagođena feudalizmu i staleškom društvu, islam njeguje i unapređuje socijalno-liberalnu ekonomsku doktrinu te omogućuje afirmaciju pojedinaca iz svih društvenih slojeva. Ekonomski boljitak koji nude muslimanske vlasti temelj je uspješnosti džihada i džihad s agresivnim širenjem islama nema veze. Kršćani 16. stoljeća džihadom smatraju krvoločna osmanska osvajanja i nasilnu islamizaciju, što, kako je rečeno, nema doticaja s realitetom - vjerska oštrica se nije "otupila" već je nikada nije ni bilo.
Selim Surovi i Sulejman Zakonodavac dobili su "na poklon" desetak tisuća derviša koje su protjerale arapske mule jer Arapima, odnosno toj labavoj konfederaciji čije su veze slabe i kojima je nedostajala koheziona snaga nađena u monoteizmu, nije po volji što se islam širi na Arape s kojima nisu bili bliski, a osvajanjem Perzije postali su u manjina u ogromnoj državi - pravo zlo za Arape je kada Germani na sjeveru Afrike prihvaćaju islam, kao i turski narodi, osobito pleme Kaya čiji vođa Osman postaje središnji vojskovođa, a Arapi smatraju katastrofalnom greškom širenje islama na Slavene:
Tisuće derviša prelazi u Ugarsku i diljem Europe i Porti šalju prijevode renesansnih knjiga vojne taktike kakve su u doktrini svih europskih vojski bilo da Europljani ratuju međusobno ili se upliću u politička previranja na drugim kontinentima.
Osmansku vojnu taktiku razobličio je Nikola Jurišić u nizu tekstova u kojima izlaže etape pripreme terena, onemogućavanje dolaska pomoći i pričuve kada dođe do bitke te načine kako Osmanlije procjenjuju isplativost eventualnog osvanja nekog areala - oko 1535. će se Ibrahim i Sulejman, s jedne, i Nikola Jurišić, s druge strane, sprijateljiti i njegovati prisne odnose. Drugi habsburški vojni teoretičar je Nikola Šubić Zrinski Sigetski koji je stvorio habsburšku medicinsku doktrinu i organizirao logistiku te tako osigurao Habsburgovcima prednosti koje Uzvišena Država ne može dosegnuti unatoč genijalnim vezirima Rustemom i Sokolom. Obojica teoretičara ne spominju bilo kakav vjerski fanatizam niti islamska osvajanja povezuju s nečim, što bi bilo doktrinarno islamu.
Što, džihad, i nije. Snažan udar na Osmanlije potaknuo je fizičar Johan Kepler, protestant u službi Habsburgovaca. Otkrio je da udarnu snagu vatrenog oružja ne povećava kalibar već elipsoidna nazubljenost unutrašnjosti cijevi (revolver, puške ili topa) čime je početkom 17. stoljeća uspostavljena ravnoteža habsburških i osmanskih snaga.
(Zdenko Samaržija, ugledni je profesor filozofije i povijesti te autor više udžbenika za učenike osnovnih i srednjih škola)
