Zapad već nekoliko godina bezuspješno pokušava da sa političke scene ukloni predsjednika Republike Srpske Milorad Dodika, istakla je za Rusku gazetu doktor istorijskih nauka, inostrani član Srpske akademije nauka i umjetnosti i senator Republike Srpske Elena Guskova.

- Evropi i Sjedinjenim Državama nije bila potrebna velika i jaka Јugoslavija, jer je bila planirana podjela SSSR-a. Ne daj Bože da Srbi pohrle u pomoć Rusima. Sve je prošlo sa podjelom. Ali još uvijek je bilo aktuelno srpsko pitanje. Moraju biti podijeljeni, obezglavljeni i oslabljeni. Zato su u Vašingtonu planirali da od BiH naprave unitarnu državu, a da Srbima kojih tamo ima mnogo, ne dadnu nikakva posebna prava. Ovdje nije sve išlo glatko - istakla je Guskova.

Istakla je da je Dejtonski sporazum potvrdio postojanje Republike Srpske i dao joj status entiteta.

- U SAD i Evropi su mislili da će upravo ta nerazumljiva riječ olakšati zadatak eliminacije Republike Srpske i stvaranja unitarne države. Došli su čak i do pozicije visokog predstavnika, koji je bio dužan da se trudi da izvrši upravo taj zadatak - navela je Guskova.

Kaže da su prvih 10 godina "uradili dobar posao".

- Srbima su uspjeli da nametnu jedinstven carinski sistem, jedinstvenu diplomatsku službu, jedinstven PTT, telekomunikacionu mrežu i pređu na jedinstvenu valutu. Nakon 1995. godine, pod pritiskom visokih predstavnika, 68 ovlašćenja organa Srpske prenijeto je na nivo BiH (dok su se sa tim saglasile samo u tri slučaja Vlada i Narodna skupština RS). Najozbiljnija je bila reforma vojske - rasformiranje Vojske Republike Srpske i Vojske Federacije BiH i stvaranje Oružanih snaga BiH - podsjetila je Guskova.

Navela je da su visoki predstavnici ukupno donijeli više od 800 različitih odluka, od kojih je više od 200 imalo zakonsku snagu.

- Istovremeno, prekršili su Ustav BiH prenoseći ovlašćenja sa entiteta na organe BiH. Do 2009. godine sa Republike Srpske na centralne organe preneseno je 68 ovlašćenja, što nije doprinijelo izgradnji demokratskih institucija i kočilo je razvoj Republike Srpske - kaže Guskova.

Kako bi ubrzali događaje, visoki predstavnici su smijenili funkcionere koje je birao narod i lišili mandata izabranim srpskim poslanicima.

- Tako je španski diplomata Karlos Vestendorp predsjednika Srpske, predstavnika radikala Nikolu Poplašena, koji je pobijedio na izborima u septembru 1998. godine, "zamijenio" Miloradom Dodikom iz Stranke nezavisnih socijaldemokrata. Nametali su političke odluke vlastima, odobravali imenovanja zvaničnika do generala i kontrolisali medije. Smijenjeno je 16 glavnih urednika radio i televizijskih stanica. Čak su pokušali da napišu nacrt udžbenika istorije za osnovne i srednje škole - navela je Guskova za Rusku gazetu.

Sjedinjene Američke Države su 2009. godine pokušale da izmijene Ustav BiH kako bi BiH pretvorile u glavnu bazu za raspoređivanje NATO snaga, a jedinstvenu BiH da učine članicom Sjevernoatlantskog saveza.

- I odjednom su se svi planovi Zapada srušili. Inicijator neposlušnosti postupcima visokog predstavnika bio je Milorad Dodik, koji je izrastao u mudrog političara kojeg podržava narod. On kritikuje one srpske političare koji više žele da se dopadnu Zapadu nego da razmišljaju o interesima svoje zemlje. Svoj glavni zadatak vidi u očuvanju autonomije, statusa i prava Republike Srpske. "Ako nas tjerate da biramo između Republike Srpske i evropskog puta, hvala vam na evropskom putu. Mislim da nam je najvažnije da održimo nivo autonomije koji imamo". Rekao je on u decembru 2010. godine, nakon što je postao predsjednik RS-a - podsjetila je Guskova.

Istakla je da ovako "nezgodan" vođa Srba u BiH smeta onima koji žele da BiH bude ujedinjena.

- Republika Srpska je prekršila sve planove Amerikanaca. Ne samo da je opstala, već je i učvrstila svoju poziciju. Ali glavno odbacivanje Zapada izaziva orijentacija Republike Srpske na Rusiju - smatra Guskova.

Stoga su, ističe Guskova, Brisel i Vašington odlučili da Dodika skinu sa političke funkcije i da na njegovo mjesto postave osobu koja će biti poslušna i susretljiva.

- I pokušavali su različite scenarije. Upumpavali novac u nevladine organizacije, pripremali "arapsko proljeće", pokrenuli krivični postupak protiv Milorada Dodika, organizovali pokušaje ubistva predsjednika - izjavila je Guskova.

U stvari, kako je dodalae, Milorad Dodik vodi ozbiljnu političku borbu sa Zapadom.

- On je pokrenuo pitanje zatvaranja kancelarije visokog predstavnika, što koči sprovođenje reformi i koči politički razvoj zemlje. I u tome ima punu podršku Moskve u Savjetu bezbjednosti. Tako Savjet bezbjednosti UN nije odobrio nemačkog diplomatu Kristijana Šmita za mjesto visokog predstavnika 2021. godine. Međutim, on je ignorisao ovu činjenicu, došao u BiH i počeo da daje uputstva političkim strukturama zemlje i Srpskoj. Dodik je, naravno, odbio da sprovede nezakonite odluke "neodobrenog" političara, što je izazvalo buru negodovanja u evropskim strukturama - ističe Guskova.