Jedan od svetih otaca rane kršćanske crkve, najpoznatiji po prijevodu Biblije sa starogrčkog i hebrejskog na latinski jezik – popularne Vulgate, koja je bila zvanični biblijski tekst Rimokatoličke crkve do 1979, kad je objavljena Neovulgata.

Profesor Rodoljub Kubat iz Centra za biblijsku filologiju i hermeneutiku na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu izjavio je za Danas da je došao do saznanja da je antičko rimski grad Stridon, rodno mjesto svetog Jeronima, uz svetog Augustina jednog od utemeljivača Rimokatoličke crkve, u kojoj ima status sveca, a nalazi se u mjestu Grkovci u općini Bosansko Grahovo.

Jeronim (347-420), jedan od svetih otaca rane kršćanske crkve, najpoznatiji po prijevodu Biblije sa starogrčkog i hebrejskog na latinski jezik – popularne Vulgate, koja je bila zvanični biblijski tekst Rimokatoličke crkve do 1979, kad je objavljena Neovulgata.

Naučne, istorijske i geografske rasprave o antičkom Stridonu vode se nekoliko vijekova, a profesor Kubat kaže da se njegovo otkriće, koje tek treba da potvrdi zvanična arheologija, poklapa sa pretpostavkama rimokatoličkog sveštenika Frane Bilića, oca hrvatske arheologije, koji je 1920. tvrdio da se rodno mjesto svetog Jeronima nalazi kod Bosanskog Grahova.

– Više od 200 godina naučno se traga za Stridonom od Ljubljane do Crne Gore. Zanimljivo je da je svako, manje-više tvrdio da je Jeronim iz njegovog mesta. Ja sam sa Jeronimom došao u dodir tako što sam osnovao ekipu naših stručnjaka koji prevode Septuagintu – Stari zavet, a Jeronim je preveo Vulgatu sa hebrejskog jezika. To me zainteresovalo. Od ranije sam čuo za neki ilirski grad tu u blizini gde ja živim. Mesto se zove Grkovci u opštini Bosansko Grahovo. Ja sam svega desetak kilometara od tog mesta – kaže profesor Kubat.

– Pre tri godine dolazio sam tu sa prijateljima i rođacima. Popeli smo se do lokaliteta gde mi je bilo jasno da to mora biti Stridon, jer je i Frano Bulić tvrdio da je u Grahovskom polju. Međutim, njegov problem bio je što je živeo u Splitu i nije znao toponime. Ja sam oformio ekipu od dvoje arheologa, izviđača, predstavnika državne uprave, policije…, međutim korona nas je sprečila tako da nismo mogli da radimo ništa. Sad sam ponovo došao, ponovo proučavao dokumenta. Stvar je potpuno jasna – Stridon je upravo tu, a do takve pretpostavke nedavno je došao i jedan arheolog iz ovih krajeva koji radi u Splitu u nekom naučnom institutu. Tu je presudna povezanost toponima i etimologije.

Pored Stridona prema Peuljima nalazi se šuma koja se zove Dubrava, što je stara slovenska reč za šumu, a Jeronim u jednom od svojih komentara piše da su Goti srušili Stridon i da je tu ostala samo šuma i nebo što se vidi. Grad je od tada zapusteo. Vrlo je moguće da su ga kasnije Sloveni naselili i dali su mu naziv Grkovci, po Grcima jer je verovatno grčki jezik više korišćen. Inače, Jeronim je bio Ilir. Otac mu je bio imućan, imali su robove koji su Jeronima kao dete učili grčki i latinski. On je mlad otišao u Rim, a poznato je da je rimski put, koji je vodio od Salone – Splita do reke Save, prolazi tri kilometra ispod Stridona. Pored je ilirsko groblje, a u samom Stridonu vide se ulice, jedan bunar koji gotovo nikad ne presušuje, Agora na vrhu. Ja sam sa ljudima iz mesta nalazio malter kojim je zidano, ima i drvenih greda, ali poštovali smo pravilo da ništa ne treba dirati dok ne dođu stručne ekipe da ispitaju o čemu se radi.

Koji je put da se i naučno potvrdi da je antički Stridon u današnjem Grkovcima?

– To je važno. Ja sam pre sedam dana bio sa biskupom banjalučkim Franjom Komaricom. Tu je bila ekipa lokalnih Hrvata. Oni su malobrojni, ali su tu. Inače, mi smo jako dobri prijatelji, a vezuje nas i kumstvo. Dogovorili smo se da krene preliminarno istraživanje. Pošto u Heidelbergu postoji ozbiljan tim ljudi sa kojim sam već godinama u prijateljskim vezama, a među njima je i jedan “starozavetnik” i arheolog, planirao sam da, za početak, njih angažujem…

Da li postoje i nadležne arheološke službe?

– Nadležne su federalne arheološke službe, pošto je Bosansko Grahovo u okviru Federacije. Tu je nadležna i koleginica koja je direktor Muzeja u Trebinju, koja bi trebalo da sve sredi papirološki. Ja sam ovih dana bio sa načelnikom opštine i dogovorili smo se o tome. On je spreman da pomogne sve što treba – od papira do raščišćavanja terena. Ovde inače ima neupošljenih ljudi tako da mogu da pomažu.