Društvo

ZABORAVLJENI VELIKAN: Dizao je bune u Sarajevu, mučili su ga i zatvarali, ali se nije predavao

Đuro Đaković, političar, sindikalni vođa, jedan od osnivača KPJ 1919. godine bio je organizacijski sekretar CK KPJ od 1928. godine, do smrti, 1929. godine.

Kao metalski radnik u Sarajevu, već je 1905. sudjelovao u prvim radničkim štrajkovima u Bosni, a 1910. bio je istaknuti omladinski rukovodilac u Sarajevu.

Po izbijanju Prvoga svjetskog rata 1914. godine zbog istupanja protiv rata uhapšen je i od vojnoga suda kao "veleizdajnik" osuđen na smrt. Kasnije je amnestiran i upućen na prisilni rad u Arad i Komoran.

Organizirao je veliki štrajk građevinara 1919. godine, bio je član Centralne uprave Saveza metalaca za BiH i uprave Glavnog radničkog saveza BiH.

Jedan je od osnivača SRPJ u BiH, a 1920. godine izabran je u Centralno partijsko vijeće KPJ. Zastupnik KPJ u Ustavotvornoj skupštini bio je 1920. godine.

Godine 1920. angažirao se u sindikalnoj kampanji za oslobađanje uhapšenih rudara nakon štrajka i bune.

Godine 1921. bio je delegat KPJ na Trećem kongresu Kominterne u Moskvi. Više puta bio je hapšen, mučen i proganjan, a od 1922. do 1926. godine interniran je u rodno mjesto.

Po odlasku u Zagreb 1926. godine postao je sekretar Oblasnog odbora Saveza metalaca Hrvatske.

Bio je jedan od najistaknutijih boraca protiv frakcija u vrhovima KPJ. Od 1927-1928. bio je na Lenjinovom univerzitetu u Moskvi, a u Kraljevinu SHS vratio se kao opunomoćenik Kominterne za sprovođenje Otvorenog pisma upućenog članovima KPJ. Na Četvrtom kongresu KPJ u Drezdenu 1928. godine postao je organizacijski sekretar CK KPJ.

Kao veliki protivnik šestojanuarske diktature u aprilu 1929. godine uhapšen je u Zagrebu i mučen. Odveden na tadašnju jugoslavensko-austrijsku granicu i od žandara ubijen, 25. aprila 1929. godine, pri insceniranom bijegu, skupa s Nikolom Hećimovićem.

Đuro Đaković je imao dvojicu sinova Stjepana i Josipa, kao i kćerku Ružu.

Obojica sinova, rođenih Sarajlija, učestvovala su u revolucionarnom radničkom pokretu i Narodnooslobodilačkoj borbi.

Stjepana Đakovića je nakon očevog ubistva rukovodstvo KPJ septembra 1932. godine uputilo na školovanje u Sovjetski Savez, gdje je završio Komunistički univerzitet nacionalnih manjina Zapada (KUNMZ). U jesen 1937. godine se vratio u Jugoslaviju, gdje je nakon odsluženja vojnog roka, bio uključen u članstvo Pokrajinskog komiteta KPJ za Bosnu i Hercegovinu. Kao delegat PK KPJ za BiH, učestvovao je na Petoj zemaljskoj konferenciji KPJ, održanoj oktobra 1940. godine u Zagrebu. Bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe od 1941. godine. Januara 1942. godine, na putu za Glavni štab NOV i PO Hrvatske, bio je ranjen i zarobljen u Velikoj Kapeli. Kada se oporavio od rana, nalazio se u ustaškom zatvoru u Zagrebu, gdje je bio mučen i na kraju ubijen.

Josip Joco Đaković je rođen 15. jula 1921. godine u Sarajevu. Uz pomoć KPJ je 1930-ih godina otišao u Sovjetski Savez, gdje mu je već živio brat Stjepan. Godine 1937. se vratio u Jugoslaviju i aktivno se uključio u rad organizacije Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) u Zagrebu. Od kraja 1940. godine je bio član Pokrajinskog komiteta SKOJ-a za Hrvatsku, a u 1941. godini sekretar Mjesnog komiteta SKOJ-a za Zagreb i član Mjesnog komiteta KPH za Zagreb. Ustaška nadzorna služba ga je uhapsila 11. novembra 1941. godine u Zagrebu i u policiji je bio teško mučen. Poslije je bio prebačen u logor Jasenovac, gdje je ubijen tokom 1942. godine.